Εισαγωγή στην Ποίηση | 1 Αλκμήνη Κογγίδου
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1 Αλκμήνη Κογγίδου
Επιλογή ποιημάτων, ερμηνευτικά σχόλια, Χρύσα Σιώτη
Η ονομασία της πρώτης ποιητικής συλλογής της Αλκμήνης, προέκυψε από το γεγονός ότι η συλλογή αφορά ποιήματα που το νόημά τους ανάγει στη ΜΟΝΑΔΑ κι ο επιθυμητός τίτλος ήταν αρχικά «ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ», τελικά όμως δεν επικράτησε.
Η μονάδα ή το Εν συμβολίζει ίσως τον απώτατο προορισμό ή την πηγή της δημιουργίας των πάντων, δηλαδή την υπέρτατη αρχή του παντός, τον Θεό. Η ονομασία ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ αντικαθίσταται από την ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΔΕΑ με την οποία τελικά εκδόθηκε η συλλογή.
Η λέξη ιδέα υποκρύπτει τη μονάδα. Ένα σύμβολο που η σημασία του, όπως αναφέρθηκε ήδη παραπάνω, είναι καθοριστική και για την πορεία της ποιήτριας, αφού σ’ αυτό τελικά ανάγεται όλο το μυστικό σύμπαν της ποιητικής δημιουργίας της Αλκμήνης Κογγίδου.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Ο ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ ΚΗΠΟΣ
Μας διώκει ο δικός μας κήπος
Περικοκλάδες πνίγουν τα όνειρά μας
Υψώθηκε επικινδύνως ο κισσός
Μας κλείνει τον ορίζοντα
Τούτος ο χώρος μας αγνοεί
Δένονται στις ρίζες μας ζιζάνια
Μ’ εναγκαλισμό
Του δικού τους θανάτου
Βουλιάζουν οι φωνές των λουλουδιών.Μας διώκει ο δικός μας κήπος.
Το πρώτο ποιήμα είναι σταθμός και αφετηρία, όχι απλώς της ποιητικής διαδρομής, αλλά μιας μαρτυρικής διαδρομής. Είναι η εικόνα ενός κήπου δοσμένη με μουσικότητα. Όλα ηχούν απλά. Φαινομενικά, τίποτε δεν υπάρχει δυσνόητο και ίσως ένας διανοούμενος θα το έβρισκε αδιάφορο.
Μόνο που η εικόνα αυτή δεν θα είχε καμία σημασία και αξία, αν απλώς αφορούσε μια εξωτερική περιγραφή. Καθόλου όμως ειδυλλιακή θα έλεγε κανείς, όλα τα ρήματα (διώκει, πνίγουν, κλείνει, αγνοεί, δένονται, βουλιάζουν) έχουν αρνητική σημασία και εκφράζουν μια πολύμορφή απειλή που τελικά συνοψίζεται στον στίχο: Μας διώκει ο δικός μας κήπος.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Τολμάει να αποδώσει μια μεγάλη αλήθεια μέσω μιας αλληγορίας.
Ο πληθυντικός δεν είναι τυχαίος. Η συνειδητοποίηση που εκφράζεται με το στίχο «Μας διώκει ο δικός μας κήπος» κατατίθεται ως έχει. Σαν ήχος κάθετος χωρίς προλόγους, φλυαρίες και περιστροφές, ακούγεται ξεκάθαρη η αλήθεια που αφορά όχι έναν, αλλά πολλούς, που διώκονται είτε το ξέρουν είτε το αγνοούν ακόμη, αλλά θα το υποστούν στο μέλλον.
Είναι μια αλήθεια που επαληθεύεται και στον πιο όμορφο και ευχάριστο δικό μας κήπο στον οποίο φυτρώσαμε κάποιοι εμείς.
Το εμείς είναι που ενδιαφέρει την ποιήτρια και η αλήθεια η οποία δεν περιορίζεται από το χρόνο είναι μέσα σ’ αυτόν διαρκής , όσο και αυτή που αναφέρεται από τον ευαγγελιστή :
«Οι δε εχθροί του ανθρώπου οι οικιακοί αυτού».
Η ποιητική της Αλκμήνης δημιουργία, συμπίπτει απόλυτα με μια εσωτερική διαδρομή πολλαπλών συνειδητοποιήσεων και αποκαλύψεων. Ο αμέσως επόμενος σταθμός σ’ αυτή τη διαδρομή είναι το ποίημα :
ΜΟΥ ΕΙΠΑΝ
Μεταφύτεψαν το σπόρο μου
Στην κάτω γης.
Πνοή πικρού ανέμου
Μ’ έφερε απ’ άλλους κόσμους
Αόρατους.
Αλλού βλασταίνουν τα όνειρά μου
Αλλού κυκλοφορεί το αίμα της
Φαντασίας μου
Με διασταύρωσαν με το σκοτάδι
Και μου είπαν:
Έτσι δοκιμάζεται η ομορφιά
Μου είπαν:
Δεν είναι μάταιο να αυξάνεσαι
Στην κάτω γης.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Τα μυστικά νοήματα στην ποίηση της Αλκμήνης, όσο κι αν αυτά παραπέμπουν σε ιδέες φιλοσοφικές ή μεταφυσικές αλήθειες, εκφράζονται με όσο το δυνατόν λιγότερες λέξεις. Ενώ, η μουσική χάρη δημιουργεί μια απόκρυφη ατμόσφαιρα που προσδίδει, ακόμη, μεγαλύτερη μυστικότητα.
Αυτή τη μυστικότητα δεν θα ήθελα να την παραβιάσω. Σ’ αυτήν την ιδιαίτερα μαγευτική ατμόσφαιρα κινείται το πανέμορφο αυτό ποίημα ΜΟΥ ΕΙΠΑΝ και κάθε ευαίσθητος αναγνώστης μπορεί να το αντιληφθεί με την καρδιά του, πολύ καλύτερα απ’ ότι με τη διάνοιά του.
Θα ήθελα μόνο να επισημάνω εδώ, την μνήμη της θείας καταγωγής ή της προέλευσης και ότι η ποιήτρια δικαιώνει την παρουσία της στον κόσμο που βρέθηκε.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Η υπαρξιακή αγωνία και τα βασανιστικά ερωτήματα που αυτή γεννάει, εμφανίζονται ποικιλοτρόπως στην ποίηση της Αλκμήνης και επανέρχονται έως να εξαντληθούν ή ίσως να μεταρσιωθούν μέσα από μια πορεία που οδηγεί στο βάθος.
Κάθε στιγμή που σχίζεται
Εντός μου
Κάτι ακούω
Που θα με βγάλει η άκρη
Του εαυτού μου
Πολύπλοκη ρεμβώδης
Χυμώδης κι αυστηρή
Μ’ όλα τα μέσα που είναι και τα έξω
Στυλώνω το αυτί στο ατέλειωτο
Όταν χτυπώ το έξω, το μέσα μου χτυπάω
Με το σπαθί μου ανοίγω
Δυο ζωές
Μες στον αγέρα σφυρίζει
Το άγνωστο
Το άγνωστο που με κατοικεί
Καλπάζω ενάντια
Τρέχω, σχίζω
Το βάθος, στο πιο βάθος
Που περιμένει
Που περιμένω
Που περιμένεις.
( ΠΡΟΣΜΟΝΗ, ανέκδοτο ποίημα, Αλκμήνης Κ.)
Το βάθος, κοινή αφετηρία της δημιουργίας. Η μουσική και η ποίηση πηγάζουν από το άγνωστο βάθος που κυοφορεί εντός του ο καλλιτέχνης.
Στην ποίηση το μόνον μέσον είναι ο λόγος που ανοίγει έναν δρόμο μέσα στην ψυχή του άλλου. Επειδή αποκαλύπτει την αλήθεια προσφέρεται ως μια γέφυρα επικοινωνίας στον άνθρωπο μ’ αυτό που έχει απωθήσει βαθιά και που η λήθη το έχει καλύψει.
Γράφω για αυτά που
δεν σκέπτεσαι,
για αυτά που δεν βλέπεις,
για αυτά που δεν ακούς.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Η ποίηση ζητάει την ευαισθησία μας, κάποτε την αγγίζει τόσο, που μέσα απ’ αυτήν ανακαλύπτουμε ξανά τον κόσμο με καινούργιο βλέμμα.
Από την πρώτη ποιητική συλλογή «Αναγωγή στην Ιδέα» το ποίημα ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, δεν εξυμνεί με ρομαντική διάθεση τη φύση, την αγγίζει με την αγαθή ματιά της αγάπης, την θωπεύει με άφατη τρυφερότητα, δίνοντας σημασία στο μυρμήγκι και στο ταπεινό χορταράκι που ποδοπατούμε, περιφέροντας πάνω του το βάρος της σοβαροφάνειάς μας.
Η ανάγνωση του ποιήματος και πολύ περισσότερο η απαγγελία του, δεν θα μπορούσε να γίνει, χωρίς ν’ αφήνει τον αέρα παλλόμενο με την εκπνοή της κάθε ποιητικής φράσης. Η μουσικότητα και ο ρυθμός του είναι παράγοντες σύμφυτοι με τις λέξεις που μεταμορφώνονται σε εικόνες ζωής και ηχοχρώματα επικοινωνίας.
Έρχονται σε μένα φιλικά
Το πλατύ χαμόγελο
Του πανσέ
Χρωματική κατάφαση ζωής
Το ρόδο που μ’ αγγίζει
Χιλιάδες χρώματα
Σχήματα
Ανασταίνουν την αφή της όρασης
Τα κρίνα
Ευωδιαστά ψιλόλιγνα κορμιά
Τα χαμηλόφωνα λουλούδια
Κάθε εποχή μου διδάσκουν
Την ομορφιά
Μου μιλούν την άλλη γλώσσα
Που μάθαινα παιδί
Βουβό στο θάμπος.
Το πεύκο χαμηλώνει
Τον ψίθυρο
Ανάερα θροϊζει
Το μυστικό του
Ανεβαίνει από τη ρίζα στην κορφή
Στο αίμα μου κατεβαίνει
Τέλειο κυκλοφορικό σύστημα.
Μια πεταλούδα χορεύει
Ποικίλει το φως
Η μέλισσα γνωρίζει την ουσία
Την μεταφέρει
Το μυρμήγκι κατεβάζει τη σοφία
Στα υπόγεια της γης.
Και συ χορταράκι ταπεινό
Βλαστάρι της καρδιάς μου
Όλα τα ζώνει η μουσική
Πηγαίνει κι έρχεται
Στα μάτια μου στη βαθιά κίνηση
Της ομορφιάς.
( ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, ποιητ. συλλογή
Αναγωγή στην Ιδέα, της Αλκμήνης Κ.)
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Η άνεση με την οποία η ποιήτρια μορφοποιεί εικόνες, συνδυάζεται με τη χάρη και την ευαισθησία λεπτών συγκινήσεων. Η τολμηρή ματιά της στοχεύει στο βάθος των πραγμάτων. Παράλληλα, αναδεικνύει μια εντελώς προσωπική αντίληψη, η οποία αποκαλύπτει έναν νέο κόσμο αξιών.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Μη μ’ απογυμνώνεις ήλιε
Απ’ τα ενδύματα της ματαιότητάς μου
Τα εφαρμοστά
στο πρωταρχικό μου σχήμα.
Σπαθί ατσάλινο
Αστραφτερό, αλύπητο
Η άγνοια με κλάδεψε
Παραφυάδες κλώνους τρυφερούς
Τα ονείρατα
Και τώρα δεντρί γυμνό
Σκοπεύει η κορυφή μου
Το δικό σου φως.
Κάποτε άνεμοι
Συνηχήσεις της ματαιότητας
Τότε που το εγώ ήταν εγώ
Και το εσύ εσύ
Και το σύνορο μαγνητικό πεδίο
Πόσο βολόδερνα στο γιατί
Πόσο μ’ εξαντλούσε!
Τώρα μια άπλα η αγάπη
Και πλέω στη ζωή.
Μου μιλάει η τριανταφυλλιά
Για την αγάπη της
Το παιδί μ’ ανησυχεί
Γι’ αυτό που δεν ξέρει πως θέλει.
Ανάλαφρο πέταγμα
Φως κι ουρανός
Και το κακό
Φωτοσκιάσεις μια αιτίας
Τόσο ξεκάθαρης.
Τώρα που ο χρόνος
Γαλήνεψε την αντάρα
Και μαλάκωσε τόσο
Την αλγεινή της αίσθηση
Νοσταλγώ τους ανέμους
Που με δέναν
Με τις συνηχήσεις της ματαιότητας.
Μη μ’ απογυμνώνεις Ήλιε
Απ’ τα ενδύματα της ματαιότητάς μου
Τα εφαρμοστά
Στο πρωταρχικό μου σχήμα.
(ΜΗ Μ’ ΑΠΟΓΥΜΝΩΝΕΙΣ ΗΛΙΕ, από την ποιητ. συλλογή Αναγωγή στην Ιδέα της Αλκμήνης Κ.)
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Η ποιητική σύνθεση, που η αρχή της συμπίπτει με το τέλος της, διαγράφει με ρυθμό, συναισθήματα μιας μονάχα στιγμής, συναισθήματα που σβήνουν σαν απόηχος μιας ανάμνησης και ταυτόχρονα απελευθερώνονται με ειλικρίνεια. Ο φιλοσοφικός στοχασμός βρίσκει έκφραση μέσα σ’ έναν προσωπικό ύφος ποιητικού διαλογισμού.
Όσο ο αναζητητής της γνώσης πλησιάζει στην αλήθεια, τόσο εγκαταλείπει την πλάνη των αισθήσεων και τη ματαιότητα. Κι όμως αυτή η πορεία που έχει αφετηρία την ομολογία της άγνοιας και προορισμό τελικό τη γνώση, δεν είναι χωρίς αντιφάσεις, μεταπτώσεις και οπισθοχωρήσεις.
Ο ποιητής βρίσκεται στο μεταίχμιο. Αισθάνεται την ματαιότητα για την οποία διαθέτει μια πολύ εποπτική ματιά και ταυτόχρονα τον κίνδυνο της απογύμνωσής του.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Με ειλικρίνεια και θάρρος ομολογεί : «νοσταλγώ τους ανέμους /που με δέναν/ με τις συνηχήσεις της ματαιότητας»! Με μια ρεαλιστική εικόνα εκφράζει αυτήν την απογύμνωση που τελικά την τόλμησε, όπως δηλώνουν οι στίχοι: «Τώρα δενδρί γυμνό /σκοπεύει η κορυφή μου/ το δικό σου φως»
Η επίγνωση της ματαιότητας, της άγνοιας, η ομολογία της αδυναμίας, αποτυπώνονται με τη μορφή εικόνων που σκιαγραφούν με διαφάνεια τον ψυχικό κόσμο και αφήνουν διακριτικά να εννοηθεί το τραγικό στοιχείο. Εξομολογείται : Σπαθί ατσάλινο/ αστραφτερό, αλύπητο/η άγνοια με κλάδεψε….
Κάποτε άνεμοι/ συνηχήσεις της ματαιότητας/ τότε που το εγώ ήταν εγώ/ και το εσύ εσύ/ και το σύνορο μαγνητικό πεδίο/ πόσο βολόδερνα στο γιατί/ πόσο μ’ εξαντλούσε!
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Γυρεύοντας βασανιστικά απαντήσεις στα ερωτήματά του, ακολουθεί μία πορεία αυτογνωσίας, η οποία τελικά τον ανταμείβει. Τώρα μια άπλα η αγάπη /και πλέω στη ζωή /Μου μιλάει η τριανταφυλλιά για την αγάπη της /Το παιδί μ’ ανησυχεί/ γι’ αυτό που δεν ξέρει πως θέλει. /Ανάλαφρο πέταγμα/ Φως κι ουρανός/ Και το κακό /φωτοσκιάσεις μιας αιτίας /τόσο ξεκάθαρης»! …..εδώ πλέον ο λόγος μεστώνει από τον καρπό του φιλοσοφικού στοχασμού, χωρίς καθόλου να χάνει την ποιητικότητά του.
Θαυμάζει κανείς το πώς οι στίχοι, παρά την πυκνότητα και το βάθος των νοημάτων, που κρύβουν δεν είναι στεγνοί από παλμό, από συναισθήματα και κυρίως από ένα λεπτό αίσθημα μελαγχολίας. Ένα διάχυτο αίσθημα μελαγχολίας, τόσο διακριτικά και κομψά ειπωμένο, βρίσκεται κρυμμένο σ’ αυτό το ποίημα, σαν μουσική.
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Και το κακό/φωτοσκιάσεις μιας αιτίας/τόσο ξεκάθαρης Ανακαλύπτοντας την αιτία του «κακού» και εξηγώντας στον εαυτό του, ο ποιητής, το σκοπό τον οποίο εξυπηρετεί η ύπαρξη αυτού, είναι βέβαιο ότι κατακτά μία γνώση που του χαρίζει ένα λυτρωτικό αίσθημα : «…Ανάλαφρο πέταγμα /Φως κι ουρανός …»
Ωστόσο, η πορεία του προς τη γνώση, που είναι ταυτόχρονα και πορεία προς την αγάπη, σημειώνεται με κινήσεις παλινδρομικές. Τώρα που ο χρόνος/ γαλήνεψε την αντάρα/ και μαλάκωσε τόσο/την αλγεινή της αίσθηση/νοσταλγώ τους ανέμους/ που με δέναν/με τις συνηχήσεις της ματαιότητας.»
Και επαναλαμβάνοντας την έκκληση προς τον Ήλιο, που φυσικά συμβολίζει το φως, το αποκαλυπτικό φως της γνώσης:
Μη μ’ απογυμνώνεις Ήλιε
Απ’ τα ενδύματα της ματαιότητάς μου
Τα εφαρμοστά
Στο πρωταρχικό μου σχήμα
κλείνει μελωδικά, σαν μέσα σ’ έναν κύκλο, τα γλυκά και πικρά του συναισθήματα.
Ραδιόφωνο Πολιτισμού | Μέλος 1 Αλκμήνη Κογγίδου Συνέντευξη
Η Φωνή των Ποιητών | 5 Γιώργος Σεφέρης-Άρνηση
Ραδιόφωνο Κινηματογράφος | 1 For Forest Gump
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΜΙΚΗ INTERNET ΤΟΥ POETS-RADIO.NET ΕΔΩ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΡΗΤΟΥ ΕΔΩ
Γιατί να γίνεις Μέλος | Why become our member | Join our Team
Δύο Tρόποι για να γίνετε Mέλος στην Oμάδα του Poets-Radio
Εισαγωγή στην Ποίηση | 1
Poets Radio is an internet radio station, Greece providing developers Greek poetry music, culture and information. Culture Information Music. Suggest an update. Visit the Radio’s website · Facebook ·
“Η Φωνή της Ποίησης και του Πολιτισμού”
Ελάτε στην ομάδα μας!
Το Poets-Radio.net μαζί σας σε έναν πολιτιστικό πολυχώρο με συνεντεύξεις, βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκριτικές,
αρθρογραφία και ενημερωτικές εκπομπές με συμμετοχή συγγραφέων και καλλιτεχνών.
Το Poets-Radio στηρίζει και προωθεί τους νέους δημιουργούς, κάθε Τέχνης, και όχι μόνον!
Ενημερωθείτε πως θα γίνετε μέλη μας και τι ακριβώς σημαίνει αυτό, στέλνοντας το έργο σας το βιογραφικό σας. Μία φωτογραφία του έργου σας και μία προσωπική στο poetsradioarts@gmail.com. Ώστε να αναρτήσουμε άμεσα στην σελίδα μας και θα επικοινωνήσουμε μαζί σας.
Poets-Radio.net radio is a cultural multi-site with interviews, books presentation , book reviews, articles and newsletters featuring writers andartists. Poets-Radio supports and promotes new creators, every form of Art, and many more!See how to become a member by sending us your CV, a pesronal photo and of your work and your work to poetsradioarts@gmail.com.Then we will post directly on our website your data and we will soon contact you.
